به گزارش مشرق به نقل از ایرنا، زمانی كه موج بیداری اسلامی پایه های حكومت های مستبد در كشورهای عربی را در نوردید و دیكتاتورهای همپیمان واشنگتن و ریاض از قدرت خلع شدند، بسیاری منتظر بودند این موج به سرزمین حجاز هم سلام كند.

اما هنگامی كه انقلاب مردمی بحرین با بدترین روش ها توسط آل خلیفه و ال سعود سركوب شد و تظاهرات های آرام جوانان بحرینی در مقابل سكوت مرگبار و معنا دار دولت ها به اصلاح مدعی دموكراسی و نهادهای بین المللی از جمله شورای حقوق بشر و شورای امنیت به خاك و خون كشیده شد، سران حكومت عربستان گمان می كردند، حداقل برای مدتی توانسته اند، مسیر وزش نسیم بهار عربی را كه به سمت سرزمین حجاز در حال وزیدن بود، منحرف كنند.

برخی دیگر با این تفكر موافق نبودند و معتقد بودند، نارضایتی ها در عربستان سعودی همچون آتش تندی است كه زیر یك خاكستر پنهان شده باشد و با اندك نسیمی شروع به شعله ور شدن می كند.

این برداشت ها ادامه داشت تا اینكه اقدام تحریك آمیز نیروهای امنیتی عربستان در حمله به یكی از رهبران شیعه برجسته مخالف رژیم این كشور بار دیگر آتش اعتراض ها را در منطقه شرقی شعله ور كرد.

روز یكشنبه شیخ نمر آل نمر كه به دلیل انتقادهای صریح خود از رژیم عربستان شهرت دارد، در عملیاتی خشونت بار توسط نیروهای امنینی عربستان دستگیر و به نقطه ای نامعلوم منتقل شد. شدت خشونت این نیروها چنان بود كه برخی می گویند ممكن است این رهبر شیعه در زندان جان سپرده باشد.

بلافاصله پس از انتشار این خبر، مردم در نقاط مختلف منطقه الشرقیه به خیابان ها ریختند كه با آتش نیروهای امنیتی حداقل دو نفر شهید شدند.

پس از این واقعه، روز دوشنبه شمار زیادی از عربستانی های مقیم انگلیس نیز با تجمع مقابل سفارت آن كشور در لندن خواهان آزادی فوری شیخ نمر وخاتمه سركوب و تبعیض علیه شیعیان توسط ال سعود شدند.

دستگیری خشونت بارشیخ نمر آل نمر و بحرانی شدن وضعیت منطقه شرق عربستان در واقع حكایت از بحران های ساختاری نظام حاكم این كشور دارد كه در چند محور می توان آن ها را خلاصه كرد.

نخست، نظام به شدت تبعیض آمیز حاكم بر عربستان كه در فشار علیه مخالفان، اقلیت ها و زنان در آن نهادینه شده است. شیعیان عربستان كه حداقل 10 تا 15 درصد جمعیت 27 میلیونی عربستان را تشكیل می دهند، بیشترین فشار را از تبعیض و اختناق نظام وهابی حاكم متحمل می شوند.

محدودیت نظام مند در دسترسی به مناصب سیاسی، اقتصادی و اجتماعی و حتی آموزشی و تلاش برای عقب نگه داشتن مناطق محروم شیعیان مساله ای است كه در نیم قرن گذشته تداوم داشته و اعتراض های گسترده علیه دستگاه حاكم را برانگیخته است.

دوم، به دلیل حاكمیت دیدگاه افراط گرایانه وهابی، تبعیض مذهبی و فشار علیه شیعیان به شكل گشترده ای رواج داشته است، بگونه ای كه نیروهای امنیتی عربستان نه تنها اجازه ساخت مسجد شیعیان را نمی دهند بلكه به شكل گسترده ای مانع برگزاری مراسم مذهبی شیعیان می شوند.

سوم، نظام سیاسی قبیله ای - سلطنتی حاكم كه با سازوكارهای عشیره ای اداره شده و پست های سیاسی بر اساس پیوندهای خانوادگی در این كشور توزیع می شود و این روند نارضایتی در میان طبقات فرهیخته و روشنفكر و بویژه نسل جوان عربستان حتی بین اعضای خاندان حاكم را كه از سیاست های سران فرتوت خود سرخورده شده اند، تشدید كرده است.

طبیعی است كه این مساله در میان شیعیان عربستان كه با تبعیض و فشار طایفه ای روزافزون روبرو هستند بیش از پیش احساس می گردد.

چهارم، نابرابری اقتصادی در عربستان و شكاف عمیق طبقاتی میان شاهزادگان سعودی و بخش های دیگر جامعه در مناطق محروم این كشور در شرق عربستان بیش از پیش چهره نمایی می كند.

پنجم، سیاست غربگرایانه آل سعود و پیروی كامل از سیاست های آمریكا حتی علیه دیگر كشورهای اسلامی و فلسطین كه تا حد دعوت از نیروهای آمریكایی برای استقرار و ایجاد پایگاه نظامی در منطقه خلیج فارس و در خاك عربستان پیش رفته، زمینه نارضایتی فراوانی در داخل این كشور به وجود آورده است.

در حالیكه رژیم وهابی عربستان با فرار به جلو، اعتراض ها و راهپیمایی های مردم بویژه در منطقه شرقی را به ایران نسبت می دهد، نقش عوامل پیش گفته شده در ایجاد نارضایتی و اعتراض ها غیر قابل انكار است و تردیدی وجود ندارد كه ریشه های نارضایتی در میان مردم عربستان ریشه های عمیق داخلی دارد.

اعتراض ها علیه آل سعود و سركوب مداوم در عربستان چندین دهه سابقه دارد. یكی از بزرگترین این اعتراض ها در منطقه شرق بویژه در قطیف در سال 1357 صورت گرفت كه با سركوب گسترده مردم و كشتار و دستگیری بسیاری از معترضان روبرو شد.

حكومت عربستان كه از موج بیداری اسلامی عمیقا نگران است و سرنگونی متحدان خود را در مصر، یمن و تونس نظاره گر بوده، خود را در برابر خطری عظیم از ناحیه این انقلاب ها می بیند. انقلاب هایی كه مشروعیت رژیم های مرتجع سلطنتی منطقه را به چالش كشیده و نگاه افراط گرایانه وهابی را به رسمیت نمی شناسد.

آل سعود با هدف قرار دادن شیخ نمر و ادامه سركوب شیعیان و مخالفان در نقاط مختلف این كشور، می خواهد به زعم خود مانع رسیدن موج انقلاب ها به درون مرزهای خود شود. البته این همان شیوه ای است كه ریاض در بحرین علیه مخالفان آل خلیفه حاكم به كار بست.

اما تجربه بحرین نشان می دهد چنین اقداماتی در خاموش كردن اعتراض ها ناموفق بوده و دیر یا زود حكومت های عربستان و بحرین باید با واقعیت های اجتماعی داخلی و پیامد تغییرات منطقه ای روبرو شوند.